Obserwacje Urana i Neptuna

Uran i Neptun pomimo swoich dość dużych rozmiarów liniowych, na niebie mają postać dwóch niepozornych tarczek. Warto się im przyjrzeć dokładniej gdyż są to dwa bardzo ciekawe, choć tak odległe światy.

Uran

Jasność Urana wynosi 5,7mag więc pod dobrym ciemnym niebem można go nawet dostrzec gołym okiem. Jednak przy pomocy nawet najmniejszej lornetki np.8x40 będzie bardzo dobrze widoczny nawet z miasta. Średnica tarczy planety wynosi 3,7" więc do jej dostrzeżenia wystarczy teleskop o średnicy 100mm. Przy powiększeniu 150-200x tarcza jest już wyraźnie większa od pozostałych gwiazd. Dobrze widoczny jest również charakterystyczna niebieskozielona barwa planety.

Tarcza planety

Do dostrzeżenia bardzo subtelnych szczegółów na tarczy Urana potrzeba teleskopu o średnicy co namniej 250mm oraz dużego powiększenia 300-400x. Konieczne będą więc idealne warunki obserwacyjne z bardzo stabilną atmosferą. Z powodu nietypowego nachylenia osi obrotu do orbity Uran "toczy się" on po swojej trasie wokół Słońca więc na zmianę możemy obserwować obszary równikowe i biegunowe. W 1986 Uran był zwrócony do nas biegunem na którym nie ma wyraźniejszych szczegółów, jednak w roku 2006 sytuacja była dokładnie odwrotna i Uran skierował się do nas równikiem. Daje to szanse na obserwacje stosunkowo wyraźnych pasów równikowych tej planety jeżeli mamy duży teleskop i doskonałe warunki.

Księżyce

Uran posiada liczną rodzinę księżyców z pośród których 4 mogą być dostrzeżone w amatorskim sprzęcie: Ariel(14,3mag), Umbriel(15,0mag), Titania(13,9mag) i Oberon(14,1mag). Dwa pierwsze są znacznie trudniejsze do dostrzeżenia. Częściowo spowodowane jest to ich małą jasnością. Wpływ na to ma jednak również to, że oddalają się od macierzystej planety na zbyt dużą odległość kątową: odpowiednio 13,8" i 19,2". Uran po prostu przyćmiewa je swoim blaskiem przez co do ich dostrzeżenia potrzebny jest teleskop co najmniej 400mm najlepiej z przysłoną centralną w ognisku okularu aby przysłonić Urana ułatwiając dostrzeżenie jego satelitów. Titania i Oberon są już jaśniejsze i oddalają się na znaczną odległość kątową od planety: 31,6" i 42,2" więc do ich obserwacji wystarczy teleskop średnicy 200mm.

Neptun

Neptun ma jasność 7,8mag więc do jego dostrzeżenia potrzeba już lornetki. Nawet pod niezbyt ciemnym niebem 7x50 lub 10x50 powinna być wystarczająca. Średnica jego tarczy to zaledwie 2,4" więc może ona nie być już aż tak dobrze zauważalna w 100mm teleskopie. Jednak apertura 150mm i powiększenie 250x powinny rozwiązać problem widoczności tarczy Neptuna. Dostrzeżenie na niej jakichkolwiek szczegółów jest niezwykle trudne i wymaga teleskopu co najmniej 300mm i idealnych warunków atmosferycznych. Przy powiększeniu 400x mamy szansę dostrzec wtedy ciemniejsze pasy w atmosferze jak również Wielką Ciemną Plamę na jednym z nich.

Księżyce

Z pośród satelitów Neptuna do obserwacji amatorskim sprzętem dostępny jest jedynie Tryton o jasności 13,4mag. Jest to za razem stosunkowo łatwy cel dla teleskopów o średnicy ok.200mm, oddala się bowiem od planety macierzystej na odległość 20" i jest dość dobrze widoczny.

Artykuł powstał na potrzeby portalu astronomicznego AstroVision.
Link do artykułu na stronie AVN: Obserwacje Urana i Neptuna
Copyright © 2005-, Michał Bemowski